Harcırah; asıl görevli bulundukları yerden başka yerlere geçici veya sürekli görevle naklen atanan memur ve hizmetlilere görevlendirildikleri yerlerde veya yeni görev yerlerine taşınmalarından dolayı yapacakları ek masraflara karşılık olarak yapılan ödemelerdir.
DHY ataması ile ilk defa veya yeniden atanan hekimlerin görev yerlerine gidişleri esnasında harcırah alıp alamayacağına dair detaylı bilgilendirmeyi içeriğimizde bulabilirsiniz.
DHY İle İlk Defa Atananlara Harcırah Veriliyor mu?
Harcırah’ın ne olduğu, hangi koşullarda verildiği, ödeme miktarının nasıl yapılacağı gibi hemen her detay 6245 sayılı Harcırah Kanunu ile belirlenmiştir.
2003 yılında yayınlanan 4969 sayılı kanun ile de harcırah kanunun bazı noktalarında değişiklik yapılmıştır. En önemli değişiklik ise ilk defa veya yeniden atanacak memurlar ile ilgilidir. Alt satırlarda buna değineceğiz.
Bildiğiniz üzere hekimler de 657 sayılı kanuna tabi memurlardır. Bu nedenle özlük hakları ile ilgili birçok durum 657’ye bağlı olarak gerçekleşir. Harcırah da bunun bir parçasıdır.
Harcırah İle İlgili Yasal Düzenleme Nedir?
Bu düzenleme 1954 tarihli Harcırah Kanunundaki yapılmış en büyük düzenlemedir. Daha önceki benzer düzenlemeler, ilgili Mali Yılı Bütçe Kanunlarında yapıldığından, bu düzenlemeler Anayasa Mahkemesince iptal edilebilmekteydi. Ancak, yeni değişiklikler bu kez 6245 sayılı Harcırah Kanunu ile 631 sayılı KHK’da (Kurul ve üst kurullar) yapılmıştır.
Yapılan düzenlemeler temel olarak beş başlıkta toplanabilir:
Devlet memuriyeti kadrolarına ilk defa veya yeniden (istifa sonrası dönüş) atanacaklara artık harcırah verilmeyecektir.
Kendi yazılı talepleri üzerine naklen tayin isteğinde bulunanlara harcırah verilmesi uygulamasına son verilmiştir.
Emekli olanlara verilen harcırah uygulamasına son verilmiştir.
Denetim elemanlarından, yatacak yer temini için ödedikleri ücretleri belgelendirenlere, belge bedelini aşmamak üzere, gündeliklerinin tamamına kadar olan kısmı ayrıca ödenecektir. Daha önce yarısı ödenmekteydi.
Bu yöndeki benzer düzenlemeler özerk kurul ve üst kurul personelleri için de geçerlidir.
DHY ile atanan hekimleri ilgilendiren kısım ilk maddede yer alıyor. DHY ile atanan ya ilk defa atanıyor ya da yeniden (istifa veya müstafilik sonrası) atanıyor.
Harcırah kanununa eklenmiş maddeler nedeniyle “devlet memuriyeti kadrolarına ilk defa veya yeniden (istifa sonrası dönüş) atanacaklara artık harcırah verilmiyor.” Bu nedenle DHY ile ilk defa veya yeniden atanan hekimlere de harcırah verilmiyor.
Harcırah kanunundaki düzenleme sonrasında yeniden veya ilk defa memur ile atanacaklara harcırah verilmemesi durumu mahkemeye taşınmış, birkaç mahkeme maddeyi geçersiz kılacak şekilde karar vermiş, son olarak 2008 yılında Anayasa Mahkemesi bu duruma son kararı vermiş.
Anayasa Mahkemesi, 28 Mayıs 2008 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan kararıyla önemli bir hususu açıklığa kavuşturmuştur. İlk defa atananlara harcırah verilmemesi yönündeki düzenlemenin Anayasaya aykırı olmadığına karar verilmiştir.
Karar gerekçesinde şu hususlar yer almıştır:
“İlk defa devlet memurluğuna atanan kişi, görevine başlayıncaya kadar memur ya da kamu görevlisi sayılmamakta, görevine başladığı tarihten itibaren kamu görevlisi sıfatını kazanmaktadır. Bu süreye ilişkin olarak kendisine aylık ödenmemekte, tedavi yardımı hizmetleri ile memurlara ve diğer kamu görevlilerine sağlanan bir takım haklardan yararlandırılmamaktadır. Oysa naklen atanan kamu görevlileri, naklen atama işleminin yapıldığı tarihten önce kamu görevlisi olup, belirli bir statü hukuku içerisinde kendilerine yüklenilen kamu görevini yerine getirmektedirler. Bu durumda, ilk defa devlet memurluğuna atananlar ile halen devlet memuru olup da naklen ataması yapılanlar aynı hukuksal konumda bulunmamaktadırlar.
Yukarıda da belirtildiği üzere, ilk defa devlet memurluğuna atanan kişiler kamu görevlisi sıfatını, görevlerine başladıkları tarihten itibaren kazandıklarından ve görevlerine başlamadıkları sürece kamu görevlisi sayılmadıklarından, atandıkları görev yerlerine ulaşıncaya kadar üstlendikleri giderlerin kamu hizmetinin yürütülmesinden kaynaklandığını söylemek mümkün değildir. Böyle olunca da, atandıkları yere giderken üstlendikleri giderlerin kamuca paylaşılması zorunluluğu bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, itiraz konusu kural, ilk defa devlet memurluğuna atananlar yönünden Anayasa’nın 10. maddesindeki eşitlik ilkesine ve 2. maddesindeki sosyal hukuk devleti ilkesine aykırı değildir. İtirazın reddi gerekir.
Sonuç: “10.2.1954 günlü, 6245 sayılı Harcırah Kanunu’nun 10. maddesinin (1) numaralı bendinin Anayasa’ya aykırı olmadığına ve itirazın REDDİNE, 20.3.2008 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.”
İlgili kanun metinleri ve Anayasa Mahkemesi’nin kararları sonrasında şu bilgiyi net şekilde ifade edebiliyoruz:
Açıktan atama sınıfındaki diğer atamamalarda da harcırah verilmemektedir. Naklen atamalar da ise harcırah alınabilmektedir. DHY’de iken TUS ile bir bölüm kazanıp naklen gideceğiniz zaman harcırah alabilirsiniz.
DoktorBUN App ekibi tarafından hazırlanan DHY Rehberi adlı bu ürünümüzde DHY'nin her detayını bulabilirsiniz. A'dan Z'ye her noktayı detaylı rehber içerikler ile inceleyebilirsiniz.
DHY ilgili aklınıza takılan noktalara DoktorBUN forumu üzerinde yer alan DHY kategorisi üzerinden yanıt bulabilirsiniz. İlgili kategoride sorulmuş yüzlerce soruya ve yasa/mevzuatlar ışığında verilmiş detaylı yanıtlara ulaşabilirsiniz. Ayrıca kendiniz de üyelik oluşturarak yeni soru oluşturabilirsiniz.