Devlet hizmeti yükümlülüğü ya da daha çok bilinen adıyla DHY; Tıp Fakültesinden mezun olan, uzmanlığını tamamlayan ya da yan dal uzmanlığını tamamlayan hekimlerin Sağlık Bakanlığı tarafından atandıkları yere göre değişen 300 ila 600 gün süreyle görev yapması zorunluluğudur.
Devlet hizmeti yükümlülüğü daha çok mecburi hizmet veya zorunlu hizmet olarak bilinmektedir. DoktorBUN App ekibi tarafından hazırlanan bu yazının içeriğinde DHY'nin yasal zemininden uygulanışına kadar birçok detayını bulabilirsiniz.
DHY Nedir?
DHY kısaltmasının açılımı "devlet hizmeti yükümlülüğü"dür. Doktorlara çeşitli noktalarda uygulanan bir dizi yükümlüğü ifade etmektedir.
Şu durumlarda devlet hizmeti yükümlülüğü ile karşılaşıyor olacaksınız:
- Tıp Fakültesi mezuniyetinden sonra
- Uzmanlık eğitimini tamamladıktan sonra
- YanDal eğitiminin tamamladıktan sonra
Tıp Fakültesinden mezun olan, uzmanlığını tamamlayan ve yan dal uzmanlığını tamamlayan hekimlerin Sağlık Bakanlığı tarafından atandıkları yere göre değişen 300 ila 600 gün süreyle görev yapma zorunluluğuna tabii tutulmaktadır.
300 ila 600 gün arasında değişen görev süresi atanılan yerin gelişmişlik kategorisine göre belirlenmektedir. Birinci bölge merkezlerde 600 gün olan DHY süresi altıncı bölgede 300 gündür.
DHY'nin Yasal Zemini Nedir?
DHY yükümlülüğü, 05.07.2005 tarihinde 5371 yasanın temel sağlık hizmetleri temel kanununa eklenen ek maddeler maddeler ile uygulanmaktadır.
5371 sayılı kanunun tam adı: "Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu, Sağlık Personelinin Tazminat ve Çalışma Esaslarına Dair Kanun, Devlet Memurları Kanunu ve Tababet ve Şuabatı San'atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun ile Sağlık Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"dur.
5371 sayılı kanun ilk kez 21.06.2005 tarihinde kabul edilmiştir. 05.07.2005 tarihinde kanuna eklenen Ek Madde 3, 4, 5 ve 6 ile devlet hizmeti yükümlülüğünün detayları belirlenmiştir.
Bölgelere Göre DHY Süreleri Kaç Gündür?
5371 yasanın temel sağlık hizmetleri temel kanununa eklenen "Ek Madde 3" ile bölgelere göre DHY sürelerinin detayları belirlenmiştir.
İlgili maddeye göre:
EK MADDE 3. —
İlgili mevzuata göre yurt içinde veya yurt dışında öğrenimlerini tamamlayarak tabip, uzman tabip ve yan dal uzmanlık eğitimini tamamlayarak uzman tabip unvanını kazananlar, her eğitimleri için ayrı ayrı olmak kaydı ile Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından hazırlanan İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralamasında yer alan;
- Altıncı grup ilçe merkezlerine bağlı yerleşim yerlerinde 300,
- Beşinci grup ilçe merkezlerine bağlı yerleşim yerleri ile altıncı grup ilçe merkezlerinde 350,
- Dördüncü grup ilçe merkezlerine bağlı yerleşim yerleri ile beşinci grup ilçe merkezlerinde 400,
- Üçüncü grup ilçe merkezlerine bağlı yerleşim yerleri ile dördüncü grup ilçe merkezlerinde 450,
- İkinci grup ilçe merkezlerine bağlı yerleşim yerleri ile üçüncü grup ilçe merkezlerinde 500,
- Birinci grup ilçe merkezlerine bağlı yerleşim yerleri ile ikinci grup ilçe merkezlerinde 550,
- Birinci grup ilçe merkezlerinde 600,
DHY görev süreleri 300 ila 600 gün arasında değişiyor. Aynı il içerisinde 1. bölge merkezler olduğu gibi 5 veya 6. bölge merkezler de olabiliyor. DHY tercihinde bulunmadan önce il ve ilçelerin DHY görev sürelerini araştırmalı ve öğrenmelisiniz.
DHY’yi Tamamlamazsanız Ne Olur?
Devlet hizmeti yükümlülüğünü tamamlamazsanız ne ile karşılaşacağınız 5371 sayılı kanunda belirtilmiştir.
“Ek Madde 4“te yer alan ifadeye göre:
Devlet hizmeti yükümlülüğü kapsamındaki personel, bu görevlerini tamamlamadan mesleklerini icra edemezler.
İlgili maddenin sonucunda ortaya çıkan bazı sonuçlar şunlardır:
- DHY görevinizi tamamlamadan özel sektörde pratisyen hekim olarak çalışamazsınız.
- DHY görevinizi tamamlamadan (uzmansanız) özel sektörde uzman hekim olarak çalışamazsınız.
- DHY görevinizi tamamlamadan (yandal uzmanıysanız) özel sektörde yandal uzmanı olarak çalışamazsınız.
- DHY görevinizi tamamlamadan kendi kliniğinizi açamazsınız. (Pratisyen hekim, uzman hekim ve yandal uzmanı için geçerlidir.)
Aslında ifade etmek istediğimiz durum şu; herhangi bir mezuniyetinizden sonra (fakülte, uzmanlık veya yandal uzmanlığı) zorunlu olarak DHY atamasına tabii tutulacaksınız. DHY ile atandığınız halde göreve başlamazsanız veya göreve başladığınız halde DHY süresini tamamlamadan ayrılırsanız hekimlik mesleğini (hekim olarak tanımlanan durumlar) icra edemesiniz.
DHY'nin Diğer Detayları
Devlet hizmeti yükümlülüğü ile ilgili konuşulması gereken birçok nokta var ancak yüzeysel olarak geçmek yerine derinlemesine irdelemek gerekiyor. Bu nedenle "DHY Nedir" konusunu temel noktalarıyla açıkladığımız için yazımızı bu noktada sonlandırıyoruz.
DoktorBUN App ekibi tarafından hazırlanan DHY Rehberi adlı bu ürünümüzde DHY'nin her detayını bulabilirsiniz. A'dan Z'ye her noktayı detaylı rehber içerikler ile inceleyebilirsiniz.
DHY ilgili aklınıza takılan noktalara DoktorBUN forumu üzerinde yer alan DHY kategorisi üzerinden yanıt bulabilirsiniz. İlgili kategoride sorulmuş yüzlerce soruya ve yasa/mevzuatlar ışığında verilmiş detaylı yanıtlara ulaşabilirsiniz. Ayrıca kendiniz de üyelik oluşturarak yeni soru oluşturabilirsiniz.